Κυριακή 16 Σεπτεμβρίου 2018

X(ι) όπως χρειάζομαι



Χρειάζομαι. Τι λέξη κι αυτή! Την ακούς και έρχεται μια αίσθηση βάρους και φορτίου. Αναδύεται η λέξη «ανάγκη» μέσα από το «χρειάζομαι». Χρειάζομαι τροφή. Χρειάζομαι νερό. Ξεκούραση. Καθαρό αέρα… Και μετά πάμε σε άλλα: χρειάζομαι διακοπές, χρειάζομαι κάποιον να με καταλάβει, χρειάζομαι αγάπη… Και μετά ατέλειωτες επιθυμίες και θέλω που μπορεί κάποιος να έχει ή να σκέφτεται. Ποιο είναι όμως το φορτίο που φαίνεται να υπάρχει;

Για να υπάρχει μια ανάγκη, ένα «χρειάζομαι», προηγείται μια έλλειψη – κάτι που δεν έχω και για να επιβιώσω πρέπει να το αποκτήσω. Στις υλικές ανάγκες δεν σκοπεύω να σταθώ για ευνόητους λόγους. Θέλω να φωτίσω κάποιες πτυχές όλων όσων «χρειαζόμαστε» που δεν αναφέρονται σε υλικά αγαθά αλλά σε ανθρώπινες σχέσεις.


Θα χωρίσω (αυθαίρετα) το θέμα σε δύο κατηγορίες. Η πρώτη είναι οι σχέσεις όπου δύο άνθρωποι νιώθουν και λένε μεταξύ τους ότι χρειάζονται ο ένας τον άλλο, με κύριο παράδειγμα τις σχέσεις ζευγαριών. Συχνά, δυο άνθρωποι μένουν μαζί γιατί ο ένας χρειάζεται τον άλλο είτε αμφίδρομα είτε μόνο από την πλευρά του ενός. Φράσεις όπως «αν σε χάσω, θα..», όπου μετά το «θα» προμηνύεται καταστροφή και κατάρρευση.

Είναι ωραίο να θέλουμε στη ζωή μας ανθρώπους και να μην μπορούμε να την φανταστούμε χωρίς αυτούς. Όλες οι ουσιαστικές σχέσεις έχουν κάτι από αυτό. Όμως, κάποιες φορές, το «χρειάζομαι» που βγαίνει, έχει μεγάλο φορτίο και μεγάλη επιβολή από αυτόν που το λέει. Δημιουργεί ένα πλαίσιο όπου ο άλλος δεν έχει άλλη επιλογή (ή φαίνεται να μην έχει άλλη). Σε στιγμές έντασης, αυτό το «χρειάζομαι» θα μπορούσε να γίνει ασφυκτικό και αυτός που το εισπράττει να νιώθει ότι πνίγεται και χάνει κάθε δικαίωμα επιλογής και ελευθερίας. 

Πόσο υγιείς μπορεί να είναι σχέσεις που βασίζονται και διατηρούνται από μια πιεστική – και χωρίς άλλη επιλογή – ανάγκη; Γιατί τις κρατάμε;

Ας το πάρουμε από την ανάποδη: ας θυμηθούμε την ιστορία του Silverstein, «Το κομμάτι που έλειπε». 


Το κομμάτι που έλειπε έψαχνε κάποιον να ολοκληρωθεί. Χρειαζόταν κάποιον για να μπορεί να είναι καλά. Όσοι όμως κι αν προσπάθησαν, κανείς δεν μπόρεσε να δέσει και να κυλήσει μαζί του. Μέχρι που το κομμάτι που έλειπε έμαθε να κυλάει μόνο του. Και μόλις έγινε αυτό, συνάντησε ένα άλλο και από τότε κυλούσαν μαζί. Δεν χρειάζονταν ο ένας τον άλλο. Όμως κυλούσαν μαζί. Και ήταν πιο ευτυχισμένοι.

Γίνεται να είμαι με κάποιον χωρίς να τον χρειάζομαι; Γίνεται να είμαι σε μία σχέση και να προσφέρω και να εισπράττω, όχι λόγω ανάγκης ή έλλειψης αλλά επειδή απλά βγαίνει πηγαία και από τους δύο, χωρίς καμία άλλη ανάγκη; Το κομμάτι που έλειπε, πριν βρει το Ο, είχε ήδη ολοκληρωθεί. Έτσι η σχέση τους δεν ήταν σχέση ανάγκης αλλά συμπόρευση και αμοιβαία συνεισφορά, όπου κανείς δεν «παίρνει» ή «βιάζει» τον χώρο του άλλου και την πορεία του.

Πάμε τώρα σε πιο βαθιά νερά! Στη δεύτερη κατηγορία έχουμε τη σχέση γονέων και παιδιών. Εδώ η περιοχή είναι συνήθως καλυμμένη γιατί κανείς γονιός δεν λέει με λόγια ότι χρειάζεται το παιδί του. Συνήθως αναφέρει το αντίθετο. Και σε αυτό το σημείο είναι η παγίδα. Παρόλο που λέμε για τα παιδιά πόσο πρέπει να μάθουν, να μεγαλώσουν, να αναλάβουν ευθύνες και λοιπά και λοιπά και λοιπά, οι περισσότεροι γονείς το αποτρέπουν!

Η προσπάθεια των γονιών να προστατέψουν τα παιδιά, να τους φτιάξουν ένα περιβάλλον όμορφο, χωρίς κινδύνους, με όλα όσα τα παιδιά χρειάζονται ή έχουν ανάγκη, τους κάνει να δημιουργούν ένα αποστειρωμένο περιβάλλον όπου το παιδί δε μαθαίνει να αντιμετωπίζει τη ζωή αλλά να έχει άλλους να το κάνουν για αυτό!

Τα παιδιά μεταξύ τους μαλώνουν, χτυπάνε ή μιλούν άσχημα το ένα στο άλλο. Γεγονός. Σε μεγαλύτερες ηλικίες μπαίνουν θέματα σεξουλικότητας, καπνίσματος, ξενυχτιών με ποτά, ναρκωτικά κάποιες φορές και άλλα παρόμοια. Γεγονός! Ξεκινώντας από τις μικρές ηλικίες, το να αποτρέπουμε το παιδί μας να κάνει παρέα με ένα άλλο επειδή αυτό το άλλο μιλάει με αγένεια ή αυθαδιάζει ή είναι άδικο ή το να παρεμβαίνουμε για να λύσουμε το ζήτημα με το «παιδάκι που…», απλά λύνουμε το θέμα με αυτό το παιδί. Και μετά; Αν ξανατύχει άλλο; Και πιο μετά; Αν τύχει αργότερα να προτείνουν στο παιδί μας μια βόλτα με μηχανάκι; Κι αν, κι αν, κι αν; Χάος!

Πώς ένα παιδί θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τη ζωή, αν πάντα χρειάζεται ένας ενήλικας να το φροντίζει και να απομακρύνει τους κινδύνους από αυτό; Να ένα τεράστιο «θέλω να με χρειάζεσαι» που θέτουμε ως γονείς στα παιδιά μας! Θα ήταν πολύ πιο ωφέλιμο για όλους αν μαθαίναμε στα παιδιά και να συζητούσαμε μαζί τους όλο το πεδίο των ανθρώπινων συμπεριφορών. Ακόμα καλύτερα αν παρατηρούσαμε τις συμπεριφορές τους και μετά τις συζητούσαμε: Πώς σου φάνηκε αυτό που σου είπε; Πώς ένιωσες με αυτό; Τι θα μπορούσες να κάνεις ώστε να μην σου ξανασυμβεί αυτό; Έτσι θα βάζαμε τα παιδιά σε μια διαδικασία να παρατηρούν, να αξιολογούν και να αποφασίζουν πώς θα κινηθούν, με αποτέλεσμα να μη μας χρειάζονται!

Η ζωή είναι δύσκολη, έχει πολλά απρόοπτα και κινδύνους. Δεν είναι εφικτό ένας γονιός να μπορέσει να προστατεύει το παιδί του από όλα κι ούτε καν να τα προβλέψει! Δεν πρέπει ένα παιδί μονίμως να χρειάζεται έναν μπαμπά ή μία μαμά δίπλα του. Έχουμε αποτύχει στο ρόλο αυτό, αν καταλήξουν τα παιδιά μας να μας χρειάζονται πάντα! Άλλο είναι να έχω καλή σχέση με το παιδί μου και άλλο να μην μπορεί να προχωρήσει στη ζωή του χωρίς εμένα.


Κι εδώ έρχονται άλλα δύο ζητήματα: το ένα είναι να αντιμετωπίσουμε το παιδί μας με τρόπο που να μπορεί να βρίσκει λύσεις σε ό,τι του συμβαίνει. Να είμαστε δίπλα του στις απορίες, τα παράπονα, τις ανησυχίες, τις απογοητεύσεις, τα συναισθηματικά ανεβοκατεβάσματα. Μόνο έτσι θα αποκτήσει την ικανότητα και την αυτοπεποίθηση να αντιμετωπίζει με επιτυχία και σεβασμό προς τους άλλους ό,τι τον δυσκολεύει.


Από την άλλη, πρέπει να καταλάβουμε ότι όταν γινόμαστε γονείς, δεν παύουμε να είμαστε και όλα τα άλλα που ήμασταν πριν από αυτό. Το να παραγκωνίζουμε όλους τους άλλους ρόλους μας είναι αυτό που μας οδηγεί (μετά) στην ανάγκη να χρειαζόμαστε το παιδί μας και να θέλουμε να μας χρειάζεται. Αν εγώ αποποιηθώ κάθε άλλο ρόλο μου ως άνθρωπος τη στιγμή που γίνομαι μητέρα, τότε, όταν το παιδί μου θα πρέπει να πάρει το δρόμο του εγώ θα μείνω χωρίς τίποτα. Με ένα κενό μέσα μου. Φαύλος κύκλος γίνονται όλα αυτά. Όμως το θέμα έχει μεγάλη απλότητα αν σκεφτούμε ότι όλοι μας, ήμασταν κάτι άλλο – ή μάλλον πολλά άλλα – πριν τη μητρότητα και την πατρότητα.

Η αγάπη δεν προκύπτει ή φανερώνεται από το πόσο μας χρειάζεται κάποιος αλλά από το πόσο του δίνουμε φτερά να πετάξει! Είναι η μεγαλύτερη ευεργεσία να βοηθήσεις κάποιον να νιώσει ικανός να αντιμετωπίσει τη ζωή. Έτσι δίνεται η δυνατότητα για ανθρώπους πνευματικά και ψυχικά ολοκληρωμένους και υγιείς, με αγάπη και όρεξη για ζωή και ευγνωμοσύνη προς αυτούς που τον μεγάλωσαν. Ενώ οι κίνδυνοι, αντί για πιθανές παγίδες, γίνονται πρόκληση και επιθυμία για ζωή!

[πρώτη δημοσίευση στο bonumallmag, τεύχος 58, 
https://bonusmallmag.wordpress.com/2017/08/13/xi_opws_xreiazomai/ ]


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου