Ά(λφα) όπως Αναγνώριση

Αυτή είναι μία λέξη μαγική! Μία έννοια που όποιος την προσεγγίσει και προσπαθήσει να δει και να κατανοήσει τι λέει και τι κάνει, απλά θα μείνει έκθαμβος από τα αποτελέσματα που φέρνει.

Αν ψάξουμε τη λέξη στο λεξικό, βρίσκουμε ως ερμηνεία τη διαπίστωση ταυτότητας ως πρώτο ορισμό και μετά την αποδοχή και επιβεβαίωση της αλήθειας ή και γνησιότητας κάποιου πράγματος ή και την ηθική ανταμοιβή. Απλά και ξεκάθαρα και τα δύο.

Ας τα δούμε τώρα λίγο πιο διευρυμένα και ως κάτι που μπορούμε να χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας.

Η αναγνώριση είναι ένα κομμάτι της επικοινωνίας. Είναι το να λες με λόγια στον άλλο ότι τον έχεις ακούσει και έχεις καταλάβει αυτό που σου λέει. Είναι πολύ συχνό το φαινόμενο, χωρίς καμία εξαίρεση τολμώ να πω, ένα παιδί να θέλει να πει κάτι στο γονιό του ή να ζητάει ή και να απαιτεί πολλές φορές κάτι από αυτόν. Το να μένουν τα παιδιά χωρίς απάντηση τα κάνει να επαναλαμβάνουν με απίστευτη υπομονή και κυρίως επιμονή αυτό που έχουν να πουν μέχρι να πάρουν μία απόκριση ή αν δεν το χειριστούμε σωστά μέχρι να μας σπάσουν τα νεύρα.

Μία φορά είχε έρθει μαθήτρια να μου πει με χαρά ότι έφαγε όλο της φαγητό στο διάλειμμα. Εκείνη την ώρα κάτι έκανα που ήθελε συγκέντρωση και δεν της απάντησα. Συνειδητοποίησα τότε ότι η μαθήτρια επαναλάμβανε το κατόρθωμά της μέχρι να δει ότι εγώ την έχω ακούσει. Εδώ αξίζει να πούμε ότι απαντήσεις του τύπου «δε βλέπεις ότι κάνω δουλειά;» ή «αφού σε άκουσα, μη με πρήζεις» και άλλα τέτοια δεν υπολογίζονται ως αναγνώριση αλλά δίνουν την αίσθηση στο παιδί ότι γίνεται βάρος. Το μόνο που χρειάζεται είναι λίγα δευτερόλεπτα προσοχής, λόγια που να του επιβεβαιώνουν ότι το έχουμε ακούσει και τότε αυτό απλά ικανοποιείται και φεύγει ευχαριστημένο.

Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τα αρνητικά συναισθήματα. Ένας άλλος μαθητής μού είχε πει «Κυρία, είμαι πολύ στεναχωρημένος γιατί η αδελφή μου έχει πυρετό», η απάντηση μου ήταν «Σε καταλαβαίνω. Την έχεις έγνοια…» και αυτό αρκούσε ώστε ο μαθητής να συμφωνήσει παίρνοντας μια βαθιά ανάσα και μετά να βγάλει ό,τι υλικά είχα ζητήσει και να κάνει μαζί μας μάθημα. Σα να μην υπήρχε πια πρόβλημα. Σα να είχε λυθεί. Ως δια μαγείας!

Επίσης αναγνώριση είναι το να αποδέχεσαι ως αληθινή - πραγματική μια κατάσταση που σου μεταφέρει. Πάλι με λόγια. Δεν αλλάζει τίποτα απλά η επικοινωνία πιάνει ένα θέμα μεγαλύτερου βάθους, αν μπορούμε να το πούμε έτσι. Χρειάζεται όχι μόνο να επιβεβαιώνεις αυτό που έχεις λάβει από τον άλλο αλλά όντως να δείχνεις ότι το αποδέχεσαι ως κάτι πραγματικό.

Κάποτε είχα έναν μαθητή με πολύ παραβατική συμπεριφορά. Όσο βρισκόταν μέσα στην τάξη (μέχρι να υπάρξει παρέμβαση) το μάθημα το διέλυε, τσίριζε, χτυπιόταν, επιτιθόταν σε όποιον έβρισκε μπροστά του, έκλεβε, έβριζε και ό,τι άλλο μπορεί κανείς να φανταστεί… Η προσοχή έπρεπε να μοιραστεί τόσο στον μαθητή αυτόν, ώστε να μην κινδυνεύσει αυτός ή κάποιο άλλο παιδί από τις ενέργειές του, όσο και στα άλλα παιδιά που έπρεπε να δω τα θέματά τους σε κοινωνικό, συναισθηματικό και μαθησιακό επίπεδο και να εξασφαλίσω ότι θα προχωρήσουν όλοι.

Η αναγνώριση εδώ πώς λειτουργούσε: σε όποια συζήτηση ή συμβάν προέκυπτε με τα παιδιά πάντα παραδεχόμουν την πραγματικότητα ως έχει. Ποτέ δεν προσπάθησα να δικαιολογήσω ή να ωραιοποιήσω ή να αποσιωπήσω ή ακόμα χειρότερα να ερμηνεύσω κάτι. Κάθε παιδί είχε το δικό του τρόπο να ζει την κατάσταση. Εγώ δεν είμαι αρμόδια να πω αν τη ζούσε «σωστά» ή «λάθος». Όμως είμαι αρμόδια να νιώσω κάθε παιδί και να το βοηθήσω να αντιμετωπίσει αυτό που συμβαίνει. Με λίγα λόγια αναγνώριζα και ονομάτιζα την κατάσταση και προέβαινα σε ενέργειες που έκανα γνωστές στα παιδιά. Αυτό μου εξασφάλιζε τη συνεργασία τους. Ήξεραν και ένιωθαν ότι έχουν έναν σύμμαχο που καταλαβαίνει κάθε δυσκολία και είναι εκεί για να την αντιμετωπίσει. Ποτέ κανείς δεν είπε για το παιδάκι αυτό «είναι κακό». Έλεγαν πώς νιώθουν, τι τους ενοχλεί και τι καταφέρνουν και πετυχαίνουν μαζί του. Και από την άλλη εγώ απλά συμφωνούσα μαζί τους. Όχι με χαρακτηρισμούς αλλά με επικοινωνία και όπου χρειαζόταν πράξη. Δεν ήταν εύκολο! Χρειαζόταν πολλή αντοχή και ατσάλινα νεύρα, μιας και τόσο ο μαθητής όσο και οι υπόλοιποι συχνά είχαν εκρήξεις κι έπρεπε τόσο να απορροφήσω τους κραδασμούς όσο και να βρω λύσεις. Όμως η στάση αυτή έλυνε πολλά προβλήματα και έδινε τη δυνατότητα να προχωρήσουμε σε κάθε επίπεδο με τις λιγότερες δυνατές απώλειες και να είμαστε μια τάξη ευχαριστημένη που εργάζεται, συνεργάζεται και προοδεύει. Δεν υπήρχε συμπόνια. Δε συμπονούσα κανέναν από τους μαθητές μου, δεν ένιωθα λύπηση, όμως καταλάβαινα αυτό που τους συνέβαινε και βρίσκαμε λύση. Και αυτά αντίστοιχα έπαιρναν ενεργό ρόλο, εμπλέκονταν όλο και πιο πολύ, ζητούσαν βοήθεια και βοηθούσαν στην προσπάθεια να χειριστούμε όσα προβλήματα υπήρχαν.

Αναγνώριση λοιπόν! Ως τρόπος επικοινωνίας και στάση ζωής που βελτιώνει τις σχέσεις μας, διορθώνει σχεδόν μαγικά τα προβλήματα και κάνει τη ζωή πιο όμορφη, αποτελεσματική και βιώσιμη.

 [πρώτη δημοσίευση στο "bonusmallmag", τεύχος 52

https://bonusmallmag.wordpress.com/2016/11/24/alpha_opws_anagnwrisi/  ]